ایران در دهه 20 شمسی
زمان داستان مربوط به سالهای دههی بیست شمسی است. سالهایی که ایران به اشغال انگلیسیها در آمده بود. در خلاصهی داستان آمده است: «زری و یوسف در یک مهمانی از سوی حاکم شرکت میکنند. حاکم که خود مهرهای وابسته است از طریق فروش آذوقه ای که متعلق به مردم است به ارتش بیگانه، موجبات قحطی بیشتر میشود. یوسف، خان فردی روشنفکر و با غیرت است. او حاضر به فروش آذوقهی مردم به بیگانگان نیست و میخواهد از مردم پشتیبانی کند. اما زری، همچون همه زنان سووشون، حتی چهرههای منفی چون عزتالدوله، که هریک به نوعی وجوه گوناگون ستمدیدگی، بیپناهی، ناکامی، فداکاری و تحمل زن ایرانی را به نمایش میگذارند، مسالمتجویانه، میکوشد او را آرام کند.»
نقد رمان
حسین میرعابدینی در مورد این رمان مینویسند: «نوشتهی سیمین دانشور آغازگر فصلی تازه در تاریخ داستاننویسی ایران به شمار میآید. دانشور در این داستان پرحرکت و ماجرا، با نثری شاعرانه، دقیق و محکم، تصویری درونی و هنرمندانه از تحولات منطقه فارس در سالهای جنگ دوم جهانی به دست میدهد. شخصیتهای رمان با قدرت مشاهده درخشانی ترسیم شدهاند؛ آنقدر مشخص که هریک روحیه و عملکرد گروه اجتماعی معینی را مجسم میکنند. البته هیچیک از آنان در حد تیپ نمیماند، همهشان فردیتی خاص دارند و به آسانی از یکدیگر تمیز داده میشوند. فکر اصلی رمان، پرداختن به انسان مبارز است. به همین دلیل، در سراسر داستان شاهد درگیری یوسف –قهرمان رمان- با آدمهای خودفروختهایم. ستیز پرتلاش خانواده او با ریزهکاریهای روانی و عاطفی، بر زمینهای از زندگی مردم یک منطقه در یک دوره خاص تاریخی، گسترده میشود. هرچند یوسف درکشاکش بین واقعیت موجود و آرمان به شهادت میرسد، اما عامل بیداری دیگران و به خصوص همسرش زری میشود.»
در باره بانوی نویسنده
سیمین دانشور در 1301 ش. در خانواده ای تحصیل کرده در شیراز به دنیا آمد. بعدها تحصیل در ادبیات فارسی را تا دریافت درجة دکترای آن دنبال کرد و سال ها به تدریس تاریخ هنر در دانشکدة ادبیات دانشگاه تهران پرداخت. وی نخستین مجموعه داستان هایش را با نام «آتش خاموش» در 1327 منتشر کرد. این اثر بی بهره از جنبه های هنری تنها به خاطر زن بودن نویسنده اش واقعه ای است. با این حال اکنون که سال ها از چاپ آن می گذرد می توان نطفة نویسنده آینده را در آن دید. وی در سال 1340، دومین مجموعه داستان هایش را به نام «شهری چون بهشت» گرد آورد. اگرچه این کتاب نسبت به نخستین اثر دانشور پیشرفتی را نشان می دهد و بررسی آن ها، آشکار می کند که دانشور در گونة داستان نکته ها آموخته و گام ها برداشته است، اما باید گفت که «شهری چون بهشت» هنوز با اثر ادبی فاصلة بسیار دارد. دانشور در سال 1358 مجموعة دیگری از داستان هایش را به نام «به کی سلام کنم» منتشر کرد. سیمین پس از سال ها سکوت، در زمستان 1372 جلد اول رمان «جزیره سرگردانی» را منتشر کرد که ادامة آن در سال 1380 تحت عنوان «ساربان سرگردان» به چاپ رسید. این رمان ها با تغییراتی محسوس در ذهنیت اجتماعی و شگردهای رمان نویسی همزمان هستند.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.